زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

مشهورات حقیقی





مشهورات حقیقی، یکی از اصطلاحات علم منطق بوده و به‌معنای قضایای دارای شهرت ثابت و ماندگار است.


۱ - توضیح اصطلاح



قضایای مشهورات به آن دسته از قضایا اطلاق می‌شود که بین مردم شهرت دارد، و مقبولیت آنها نزد جمیع عقلاء یا اکثر آنان و یا نزد عده خاصی شیوع پیدا کرده است. مشهورات به اعتبار زوال و عدم زوال شهرت آن، به مشهورات حقیقی و مشهورات غیر حقیقی تقسیم می‌شود.
مشهورات حقیقی قضایایی هستند که بعد از تامل و تدبر در مفاد آنها شهرتشان به حال خود باقی مانده و زائل نمی‌شود. قضایایی مثل «العدل حسنٌ» از این قبیل هستند، که در همه حالات و زمان‌ها و مکان‌ها شهرت دارند. در برخی آثار، مشهورات حقیقی، مرادف آرای محموده قرار گرفته است.
مشهورات غیر حقیقی یا مشهورات ظاهری، به قضایایی گفته می‌شود که در ابتدای امر پسندیده و مشهور به نظر می‌رسند ولی با کمی دقت و تامل و رجوع به عقل معلوم می‌گردد که از امور ناپسند و کذب هستند.

۲ - مثال



از مثال‌های رایج برای مشهورات حقیقی قضیه: «ظالم را کمک مکن حتی اگر برادرت باشد»، و برای مشهورات غیر حقیقی قضیه: «برادرت را یاری کن چه ظالم باشد چه مظلوم» است.

۳ - کاربرد



کاربرد مشهورات حقیقی در مقدمات قیاس جدلی است، و از مشهورات ظاهری در صناعت خطابه استفاده می‌شود.
[۲] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۶۸.


۴ - پانویس


 
۱. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۹۲.    
۲. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۶۸.
۳. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ج۱، ص۲۳۳.    
۴. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۰.    
۵. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۳۳۴.    
۶. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۳۴۶.    


۵ - منبع


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مشهورات حقیقی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۳/۱۰.    
خوانساری، محمد، فرهنگ اصطلاحات منطقی به انضمام واژه نامه فرانسه و انگلیسی، ص۲۴۴.    

رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | جدل | خطابه | مشهورات




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.